Το παρήγορο βέβαια είναι, ότι οι υποστηρικτές των χαπιών, όταν δέχονται παρατηρήσεις αναδιπλώνονται… αποσύρουν τις αποδεδειγμένες ανακριβείς διατυπώσεις από τις ιστοσελίδες, αναδιατυπώνουν τις εκφράσεις τους στις τηλεοπτικές εκπομπές – παρουσιάσεις, ξαναδιαβάζουν την μελέτη που υποστηρίζουν όμως δεν αποφεύγουν να επαναλάβουν τις ίδιες απαντήσεις στις ίδιες ερωτήσεις που τους απευθύνουν.
Προσέχουν πλέον την διαφορά ανάμεσα σε pounds και κιλά (ναι ακόμα και αυτή η μελέτη στην οποία βασίζουν την επιχειρηματολογία τους δεν αναφέρει πουθενά ότι κάποιος μπορεί να χάσει χάρη στο μαγικό σκεύασμα 17 κιλά σε περίπου 6 μήνες) ούτε επιμένουν σε τεχνικές λεπτομέρειες που να αφορούν την υποστηρικτική τους μελέτη. Δεν αποφεύγουν βέβαια τους εντυπωσιακούς διατροφικούς ισχυρισμούς (claims) που δεν έχουν όμως έγκριση της EFSA, ούτε διατυπώνουν κάποια διαφορετική επιστημονική επιχειρηματολογία που να επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς τους. Δεν μπορούν να βρουν άλλα επιστημονικά δεδομένα που να επιβεβαιώνουν τις θέσεις τους; Δεν έχουν το επιστημονικό υπόβαθρο για να θεμελιώσουν νέους; Ότι και να ισχύει (που δεν είναι απαραίτητα κακό για αυτούς) η επιχειρηματολογία που αναπτύσσουν γύρω από τα χάπια του πράσινου καφέ σε Ελλάδα και εξωτερικό, αναμασά την ίδια μελέτη.
Vinson, Joe A, Burnham, Bryan R, & Nagendran, Mysore V (2012). Randomized, double-blind, placebo-controlled, linear dose, crossover study to evaluate the efficacy and safety of a green coffee bean extract in overweight subjects Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy (5), 21-27 DOI: 10.2147/DMSO.S27665
Μια μελέτη που έχω δείξει ότι είναι προβληματική τόσο στην αριθμητική της όσο και στην μεθοδολογία της. Επειδή όμως τα φανταχτερά ξενικά ονόματα, οι βαρύγδουποι τίτλοι και τα ονόματα των ξένων πανεπιστημίων που επικαλούνται οι τελάληδες των χαπιών του πράσινου καφέ, είναι τα μόνα γυαλιστερά επιχειρήματα που τους έχουν απομείνει, ας ρίξουμε μία ακόμα πιο διεισδυτική ματιά σε αυτή την έρευνα.
Πρώτο βασικό επιχείρημά τους η επιστημονική ιδιότητα των συγγραφέων. Vinson, Joe A καθηγητής Χημείας στο πανεπιστήμιο Scranton της Pennsylvania. Αξιολογότατος και σεβάσμιος για το ερευνητικό του έργο στα αντιοξειδωτικά. Όμως τόσο αυτός όσο και οι υπόλοιποι δύο συγγραφείς δεν είναι σχετικοί με ιατρικά επαγγέλματα. Πολύ δε περισσότερο κανένας τους ποτέ δεν έχει δημοσιεύσει κάποια εργασία σχετική με την παχυσαρκία σύμφωνα με το PubMed. Εύκολα κάποιος μπορεί να πει ότι «ΟΚ, μήπως αυτό τους απαγορεύει να κάνουν σχετική έρευνα;» Η απάντηση είναι «όχι φυσικά» αλλά όπως και να έχει κάποιες λεπτομέρειες έχουν τη σημασία τους.
Παραπέρα, τα προβλήματα της μελέτης ξεκινούν από την αρχή. Ελάχιστο δείγμα 16 ατόμων! Ένα δείγμα μέσης ηλικίας 33 ετών και με ΔΜΣ 28,8 που δεν τους λες και παχύσαρκους όσο και να το τεντώσεις…. Όμως με ποια μέθοδο έγινε η εκτίμηση, με ποιο τρόπο έγιναν οι μετρήσεις και η αξιολόγηση είναι ένα ζητούμενο που δεν διευκρινίζεται όπως θα περίμενε κανείς σε μία τέτοιου είδους μελέτη. Άρα πρόβλημα και εδώ.
Τα προβλήματα αυξάνονται σχετικά με την επιλογή
του δείγματος μιας και πουθενά δεν γίνεται κάποια αναφορά στα κριτήρια επιλογής ή αποκλεισμού. Θα περίμενε κανείς ότι σε μία τέτοια έρευνα αυτό θα αποτελούσε στοιχείο και σημείο αναφοράς. Και εδώ όμως η μελέτη δεν παρουσιάζει δεδομένα ή αναφορές ή κάποια στοιχεία. Πρόβλημα και εδώ και δικαιολογημένα κάποιος άνετα μπορεί να αμφισβητήσει το τελικό αποτέλεσμα. Και σαν να μην έφταναν αυτά ούτε η διαδικασία καταμερισμού σε 3 ομάδες (στις οποίες έγινε η ανάλογη χορήγηση της εξεταζόμενης ουσίας) αναφέρεται ούτε το σκεπτικό ορισμού των 3 διαφορετικών δόσεων (υψηλή, χαμηλή και placebo) ξεκάθαρα ορίζεται. Και πάλι πρόβλημα υπάρχει εδώ.
Είναι συνήθης πρακτική οι έρευνες για να διασφαλίσουν το κύρος τους και την αξιοπιστία τους, να δηλώνουν πλήρως τα στοιχεία τους και τις παραμέτρους με τις οποίες πραγματοποιούνται, έτσι ώστε να μην μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι άλλαξαν στην πορεία και ότι τα αποτελέσματα δεν μαγειρεύτηκαν για να δώσουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Η δήλωση αυτή γίνεται στον δημόσιο ιστότοπο http://clinicaltrials.gov/ που φιλοξενεί 157,052 μελέτες σε όλες στις πολιτείες των ΗΠΑ και σε 185 χώρες. Από αυτές το 50% είναι εκτός ΗΠΑ το 44% είναι εντός των ΗΠΑ και το 6% είναι σύμπραξη άλλης χώρας και των ΗΠΑ. Μαντέψτε ποια ΔΕΝ δηλώθηκε ποτέ στον συγκεκριμένο ιστότοπο…. Σωστά!!!
Αν σε αυτό προσθέσουμε μερικές ακόμα λεπτομέρειες που συστηματικά οι υποστηρικτές και όσοι επιχειρούν επιστημονικά να τεκμηριώσουν τα χαπάκια πράσινου καφέ κρύβουν (;) τότε δεν είναι ανάγκη να πάμε σα βαθύτερη ανάλυση.
Δεν αναφέρουν επιμελώς ότι η έρευνα ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. Αυτό είναι ξεκάθαρο στο δημοσίευμα της 27ης Μαρτίου 2012 των Los Angeles Times όπου αναφέρει χαρακτηριστικά «…The trial was conducted in India and paid for by Applied Food Sciences Inc. of Austin, Tex., a manufacturer of green coffee bean extract.»
Μισό λεπτό … έχουν οι ΗΠΑ κάποια πολιτεία με το όνομα ΙΝΔΙΑ; Γιατί οι παρουσιαστές της έρευνας μιλάνε για Αμερικάνικα Πανεπιστήμια κλπ κλπ. Επομένως εδώ μιλάμε για μία εξαιρετικά μικρή, χρηματοδοτούμενη έρευνα, από εταιρία που παράγει χάπια εκχυλίσματος πράσινου καφέ, από ένα Αμερικάνο (έγκριτο) καθηγητή Χημείας που πραγματοποιήθηκε στην Ινδία, χωρίς να δηλωθεί για να διασφαλιστεί η εγκυρότητά της, με σημαντικές μεθοδολογικές ασάφειες (παραλήψεις 😉 και με δείγμα όχι καλά τεκμηριωμένο. Αν σε αυτό προσθέσουμε ότι η εκτίμηση της θερμιδικής πρόσληψης των συμμετεχόντων έγινε με ανάκληση ιστορικού (μία καθόλου αξιόπιστη μέθοδο εκτίμησης για έρευνα που αφορά την απώλεια βάρους) τότε δεν νομίζω κάποιος να θεωρεί ότι διασφαλίζονται όλοι οι όροι και οι προϋποθέσεις για να θεωρηθεί αξιόπιστη….
Για αυτό στην επόμενη τηλεοπτική ή άλλη προβολή, ας φροντίσουν κάποιοι να έχουν διαβάσει πιο καλά και να έχουν αξιολογήσει πιο σωστά την έρευνα που χρησιμοποιούν. Γιατί όσο και να ισχύει το «είναι πολλά τα λεφτά Άρη» η λάθος επιλογή μπορεί να θάψει το «προϊόν» αντί να το αναδείξει.
Για την επιστημονική εγκυρότητα αξιοπιστία της μελέτης μπορούμε να πούμε πιο πολλά. Ας μείνουμε όμως στο βασικό. Η λύση δεν βρίσκεται στα μαγικά χαπάκια ούτε στις διάφορες ψευτοεπιστημονικές λύσεις που προτείνουν πολλοί. Ούτε είναι δουλειά του διαιτολόγου να προτείνει ή να συστήνει ή να προωθεί τέτοιες “μεθόδους αδυνατίσματος”. Εκτός και αν θεωρεί ότι δεν είναι πλέον διαιτολόγος.
Μανώλης Μανωλαράκης Διαιτολόγος Διατροφολόγος
http://www.diatrofi.gr/index.php/diaita/diatrofikoi-mythoi/item/2878-%CE%A4%CE%BF-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%B9-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CF%87%CE%B1%CF%80%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%86%CE%AD-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%87%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9#.UqmguYGnG1Q.facebook
