Νευρογενής Ανορεξία… το αιώνιο αίνιγμα.
Ποια είναι τα αίτια της εμφάνισής της; Από τι πυροδοτείται; Είναι απλά ένα απελπισμένο κάλεσμα προσοχής ή τελειοθηρία; Είναι η παραμελημένη έφηβη κόρη που βλέπει τον πατέρα της να κάνει νέα οικογένεια; Είναι η άριστη μαθήτρια που περνά στην Ιατρική σχολή;
Πάντα με προκαλούσε αυτή η διαταραχή. Πάντα, γιατί δε μπορώ να την αντιμετωπίσω, δε μπορώ να τη σταματήσω, δε μπορώ να την καταλάβω. Δεν έχω την κατάρτιση…
Αλλά δε γράφω σήμερα ως επαγγελματίας, αλλά ως άνθρωπος. Από τα πρώτα χρόνια της φοιτητικής μου ζωής με ιντριγκάρει η ανορεξία. Αυτή η εκούσια, αργή αλλά σταθερή θανατική ποινή. Ναι, έχουν καταλήξει άνθρωποι εξαιτίας της. Και γιατί τελικά; Γιατί;
«Τι άλλο να κάνω για να με προσέξει ο μπαμπάς μου;» Είπε, ενώ ο πατέρας της είχε πρόσφατα αποκτήσει γιο από άλλη γυναίκα κι εκείνη έτρωγε το μεσημεριανό φαγητό της μετρημένο σε κεσεδάκι από γιαούρτι… Γιατί; Κι όλοι εμείς είμαστε θεατές κι όλοι είμαστε θύτες.
Άλλη ιστορία:
-Εσένα τι σε έφερε ως εδώ;
-Δεν ήθελα να χαλάσω το χατήρι του πατέρα μου και του είχα υποσχεθεί ότι θα έρθω.
-Τι σ’ αρέσει πιο πολύ σε αυτό που σου συμβαίνει;
-Έχω τον έλεγχο.
-Υπάρχουν πολλές στιγμές που αισθάνεσαι σα να μην έχεις τον έλεγχο στη ζωή σου;
-Κακά τα ψέματα, πολλά συμβαίνουν τα οποία δε μπορούμε να ελέγξουμε.
-Τι άλλο σ’ αρέσει;
-Η ίδια η ενασχόληση, τα νούμερα, οι αριθμοί, οι πράξεις.
-Πόσες φορές ζυγίζεσαι κάθε μέρα;
-Τέσσερις-πέντε. Μπορεί και περισσότερες.
-Και τι αποκομίζεις από όλο αυτό;
-Αναζωογόνηση. Όταν βλέπω τα νούμερα της ζυγαριάς να κατεβαίνουν, επιβραβεύω τον εαυτό μου γιατί η προσπάθειά μου απέδωσε.
-Τι άλλο σ’ αρέσει; Ότι μπορείς να αγοράσεις όποιο ρούχο σ’ αρέσει ας πούμε το θεωρείς πλεονέκτημα;
-Ναι, αλλά το βρίσκω πολύ δευτερεύον.
-Για πες μου τώρα ποια πράγματα δε σου αρέσουν.
-Ντρέπομαι για το σώμα μου. Δε μου αρέσει αυτό το μεγάλο κενό που έχω ανάμεσα στα πόδια. Γι’ αυτό και δε φοράω πολύ στενά ρούχα.
-Υπάρχει κάτι άλλο που δε σ’ αρέσει;
-Δε μπορώ να βγω έξω με παρέα.
-Και γιατί δε μπορείς;
-Δεν αισθάνομαι ότι με αποδέχονται.
Είναι απόσπασμα μιας πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης με μια ανορεκτική.
Πανέξυπνα πλάσματα, πραγματικά πανέξυπνα.
Αυτό που δε μπόρεσα να χωνέψω ποτέ βέβαια είναι το πως γίνεται τόσο έξυπνα όντα να γίνονται δέσμιοι της ίδιας τους της δύναμης, της αυτοπειθαρχίας και της εξουσίας που έχουν οι ίδιοι απάνω στο σώμα τους.
«Έχω τον έλεγχο»… Τον έλεγχο σε τι;
Μήπως χρησιμοποιώ τον έλεγχο μου πάνω στην τροφή σαν μια έσχατη λύση ελέγχου συναισθημάτων γιατί δε μπορώ να τα διαχειριστώ αλλιώς;
(Κοιτάζω φωτογραφίες διασημοτήτων και ψάχνω τις αναλογίες τους. Η τάδε έχει τόσο ύψος, τόσο βάρος. Χμ, άρα για να της μοιάσω αυτό πρέπει να κάνω. Να χάσω τα παραπάνω κιλά που έχω. Βέβαια, μπορεί στη συνέχεια να βρω μια με χαμηλότερο βάρος και να θέλω να μοιάσω σ’ εκείνη.)
-Σχολίασε άσχημα στο παρελθόν κάποιος φίλος/η τα κιλά σου;
-Όχι.
-Σε πλήγωσε κάποια προηγούμενη σχέση πάνω σε αυτό το θέμα;
-Όχι. Δεν είχα ποτέ σχέση.
Ψάχνω, ψάχνω να βρω λόγους. Αλλά δεν τους βρίσκω. Και κοιτάζω τριγύρω και βλέπω πανέμορφα κορίτσια με αναιμικά πρόσωπα αλλά τόσο επιδέξια πασαλειμμένα και διακρίνω τα οστά τους. Και είπα ότι κάτι πρέπει να γίνει. Πρέπει να σταματήσει επιτέλους αυτός ο αέναος βομβαρδισμός από τις κυρίες και τους κυρίους του lifestyle γιατί δυστυχώς αποτελούν πρότυπα. Και τα πρότυπα που λανσάρουν ολημερίς κι ολονυχτίς είναι ψεύτικες βλεφαρίδες, πλατινέ extensions, καροτί παπιγιόν, στυλιζαρισμένες φράντζες και ανησυχητικά χαμηλά σωματικά βάρη!
Είναι βαθιά τα αίτια της νευρογενούς ανορεξίας και πολλά. Ξεκινούν από την ίδια οικογένεια και την αντίληψη του ατόμου για τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του και καταλήγουν στην ίδια την κοινωνία όπου το λεπτό σώμα θεωρείται σύμβολο ελκυστικότητας, ικανότητας και αυτοκυριαρχίας ενώ το πάχος είναι συνυφασμένο με τη οκνηρία και την έλλειψη αυτοελέγχου.
Στη σημερινή εποχή, οι γυναίκες απαιτείται (!) να διατηρούν ένα καλλίγραμμο σώμα και γι’ αυτό το λόγο κυκλοφορούν στο εμπόριο άπειρα προϊόντα «αδυνατίσματος» έτσι ώστε να προσεγγίσουν την ιδανική εικόνα σώματος. Είναι γεγονός λοιπόν ότι η ανάπτυξη της εικόνας σώματος διαμορφώνεται ανάλογα με τις πολιτισμικές προσταγές της μόδας. Και αφού δίνεται τόσο μεγάλη αξία στην εξωτερική εμφάνιση, είναι αναμενόμενο ότι η αυτοεκτίμηση ενισχύεται στους γοητευτικούς και αποθαρρύνεται στους λιγότερο ελκυστικούς. Παρόλο που αυτό παρατηρείται και στα δύο φύλα, οι άντρες θεωρούν το σώμα τους πηγή δύναμης ενώ οι γυναίκες κάτι το «διακοσμητικό». Επιφυλάσσομαι βέβαια για τις επόμενες γενιές.
Οι διατροφικές διαταραχές παρατηρούνται σε κοινωνίες όπου η λεπτότητα αποτελεί αξία ενώ αντίθετα σπανίζουν σε κοινωνίες όπου η παχυσαρκία αποτελεί αξία. Αυτό επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η κοινωνία παίζει μεγάλο ρόλο στη γένεση της διαταραχής.
Ας αναρωτηθούμε λοιπόν:
Πόση ελεύθερη βούληση έχουμε;
Τα πρότυπά μας είναι πραγματικά δικά μας ή μας τα έχουν εμφυτεύσει;
Θέλουμε τελικά να ξεχωρίζουμε,
ή
να γίνουμε αποδεκτοί πασχίζοντας με κάθε τρόπο και μέσο να αποκτήσουμε το «τέλειο» σώμα το οποίο θα μας φέρει ενδεχομένως μια καριέρα, χρήμα, ευτυχία, γόητρο;
Κι αν τελικά αποκτήσουμε αυτό το «τέλειο» σώμα, θα είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι και πλήρεις ή θα έχουμε καλύψει μια απλή ματαιοδοξία;
Τριάδα Τσαπράζη
