Το γευστικό μας ταξίδι ξεκινάει από την θεά Ήρα: Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά στο ντολμά βρίσκεται στο δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, όπου η θεά Ήρα απεικονίζεται να τρώει κρυφά ντολμαδάκια από την κατσαρόλα και με ένοχο βλέμμα να κοιτάζει πίσω της μη τη δει κανείς.
Στο Βυζάντιο το ντολμαδάκι χρησιμοποιείται ως μέσο παιδείας. Ο Κοραής μοίραζε ντολμαδάκια στους υπόδουλους μέσα στο οποίο είχε κρύψει ρολά χαρτί με μεταφρασμένο απόσπασμα από έργα κορυφαίων Ευρωπαίων στοχαστών οι οποίοι έδιναν θάρρος και ελπίδα στους σκλαβωμένους Έλληνες.
Η απελευθέρωση της Ελλάδας έδωσε στον ντολμά την θέση που του αξίζει. Οι πρώτες κινήσεις της Αντιβασιλείας ήταν η νομιμοποίηση του ντολμά. Φήμες θέλουν τον Όθωνα να καταναλώνει πάνω από 100 ντολμάδες την ημέρα.
Ετυμολογία της λέξης
Πιάτα που περιλαμβάνουν φύλλα περιτυλίγματος όπως τα αμπελόφυλλα, λαχανοντολμάδες ή γύρω από ένα γέμισμα ονομάζονται sarma. Ο όρος “σάρμα» προέρχεται από το τούρκικο ρήμα sarmak που σημαίνει “τυλίγω». Άλλες παραλλαγές προκύπτουν από την τουρκική λέξη για το “φύλλο», yaprak.
Ο ντολμάς μπορεί να μαγειρευτεί με ελαιόλαδο, ή ακόμη χωρίς κιμά, πιάτο που μερικές φορές ονομάζεται yalancı που σημαίνει “ψεύτης» ή “ψεύτικος» στα τούρκικα “Ψεύτικο» πιάτο επειδή ακριβώς δεν περιέχει κρέας.
Η γιαγιά μου έλεγε για να γίνουν τα γιαπράκια νόστιμα η γέμιση πρέπει να πρασινίζει .
Η συνταγή της γιαγιάς
Η απελευθέρωση της Ελλάδας έδωσε στον ντολμά την θέση που του αξίζει. Οι πρώτες κινήσεις της Αντιβασιλείας ήταν η νομιμοποίηση του ντολμά. Φήμες θέλουν τον Όθωνα να καταναλώνει πάνω από 100 ντολμάδες την ημέρα.
Ετυμολογία της λέξης
Πιάτα που περιλαμβάνουν φύλλα περιτυλίγματος όπως τα αμπελόφυλλα, λαχανοντολμάδες ή γύρω από ένα γέμισμα ονομάζονται sarma. Ο όρος “σάρμα» προέρχεται από το τούρκικο ρήμα sarmak που σημαίνει “τυλίγω». Άλλες παραλλαγές προκύπτουν από την τουρκική λέξη για το “φύλλο», yaprak.
Ο ντολμάς μπορεί να μαγειρευτεί με ελαιόλαδο, ή ακόμη χωρίς κιμά, πιάτο που μερικές φορές ονομάζεται yalancı που σημαίνει “ψεύτης» ή “ψεύτικος» στα τούρκικα “Ψεύτικο» πιάτο επειδή ακριβώς δεν περιέχει κρέας.
Η γιαγιά μου έλεγε για να γίνουν τα γιαπράκια νόστιμα η γέμιση πρέπει να πρασινίζει .
Η συνταγή της γιαγιάς
- 500 γρ. αμπελόφυλλα
- 300 γρ. ρύζι
- 1 ματσάκι άνηθο ψιλοκομμένο
- 1 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
- 1 ματσάκι δυόσμο ψιλοκομμένο ή ξερό 2κτ της σούπας
- 2 μεγάλα κρεμμύδια τριμμένα
- 5 κτ. σούπας ελαιόλαδο
- Αλάτι, πιπέρι
Διατροφική αξία
Ευεργετικές ιδιότητες συστατικών
- Αμπελόφυλλα: βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου, μειώνει την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου, συμβάλει στην μείωση της χοληστερίνης.
- Ρύζι: δε περιέχει πολλές θερμίδες, είναι φτωχό σε νάτριο, δεν περιέχει χοληστερόλη ή λίπος.
- Δυόσμος: τονωτικό, χωνευτικό, βοηθάει στις ημικρανίες.
- Κρεμμύδια: πλούσια σε αντιοξειδωτικά, συμβάλει στην μείωση της χοληστερίνης του αίματος, αυξάνει την καλή χοληστερίνη.
- Μαϊντανός: έχει τονωτικές, διεγερτικές, ορεκτικές και καθαρτικές ιδιότητες. Έχει αντιοξειδωτική δράση, βοηθάει στην μείωση της κυτταρίτιδας το στρες και την χοληστερίνη.
Συμβουλές:
- Αν τα αμπελόφυλλα είναι φρέσκα τα ζεματάμε για λίγο πριν τα τυλίξουμε.
- Αν είναι του βάζου, τα στραγγίζουμε, τα ξεπλένουμε και τα τυλίγουμε.
- ½ φλιτ ρύζι αποδίδει περίπου 105 Kcal και έχει χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
- Η μερίδα είναι 10 ντολμαδάκια περίπου.
- Η θερμιδική αξία της μερίδας είναι από 400 – 500 Kcal
- Συνοδέψτε τα σαρμαδάκια σας αν είναι ορφανά – γιαλαντζί με μία μερίδα τυρί ή γιαούρτι και σαλάτα εποχής.
- Σε περίοδο νηστείας προσθέστε στην γέμιση διάφορα μαλάκια (καλαμάρι, μύδια, γαρίδες)
Πηγή
www.agrino.gr
el.wikipedia.org
www.health.in.gr
φωτογραφία :http://www.minoan-lines.ch/cms/?page_id=749
- συνταγή
- ρύζι
- αμπελόφυλλο
